Οι οικονομικοί όροι του franchise

Οι οικονομικοί όροι του franchise

 

Ήδη από το στάδιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Δικαιοπαρόχου και του υποψήφιου Δικαιοδόχου, ο τελευταίος θα πρέπει να έχει ενημερωθεί επαρκώς από τον Δικαιοπάροχο για τα οικονομικά ανταλλάγματα τα οποία θα κληθεί να καταβάλλει στον τελευταίο πριν και κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στο Δίκτυο και ισχύος της σύμβασης franchise.

 

Τα οικονομικά αυτά ανταλλάγματα συνίσταται συνήθως στα κάτωθι:

>        Δικαίωμα εισόδου (entry fee).

>        Μόνιμα Δικαιώματα (royalties).

>        Δικαιώματα για Εθνική Διαφήμιση.

>        Δικαιώματα για Τοπική Διαφήμιση.

 

Δικαίωμα εισόδου (entry fee)

Το δικαίωμα εισόδου αποτελεί το αντάλλαγμα που καταβάλλει ο Δικαιοδόχος στον Δικαιοπάροχο κυρίως για τη θέση σε κυκλοφορία του σήματος και των λοιπών διακριτικών γνωρισμάτων και τη χρήση αυτών στην παραχωρηθείσα περιοχή κατ’ αποκλειστικότητα, την υποστήριξη στο ξεκίνημα της λειτουργίας της επιχείρησης του Δικαιοδόχου (ενδεικτικά, στην έρευνα για την εξεύρεση κατάλληλου ακινήτου, παροχή αρχικής εκπαίδευσης, στην μελέτη διαρρύθμισης και  κατασκευής του σημείου του Δικαιοδόχου), την παράδοση σε αυτόν Εγχειριδίου Λειτουργίας, κ.λπ.

Το ύψος του δικαιώματος εισόδου είναι συνήθως χαμηλό για το πρώτο ή για όλα τα πρώτα franchise του Δικτύου. Συνίσταται σε συγκεκριμένο ποσό ανάλογα με την ανάπτυξη του εκάστοτε Συστήματος και την δυναμική των σημάτων και λοιπών διακριτικών γνωρισμάτων στο χώρο, την πρωτοτυπία και επιτυχία της τεχνογνωσίας αλλά μπορεί να προσδιοριστεί και βάσει άλλων παραγόντων όπως π.χ. του εξοπλισμού που θα απαιτηθεί για να λειτουργήσει η επιχείρηση του Δικαιοδόχου . Στο ανωτέρω ποσό θα υπολογιστεί βεβαίως και ο αναλογούν ΦΠΑ.

Ένα από τα πιο κρίσιμα και αμφιλεγόμενα θέματα σε σχέση με το δικαίωμα εισόδου ανακύπτει σε περίπτωση παράτασης διάρκειας της σύμβασης franchise. Είναι πιθανό, εάν το Σύστημα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο και ανάπτυξη και έχει καταστεί γνωστό και αποδεκτό από το κοινό, να θελήσει ο Δικαιοπάροχος να εκμεταλλευθεί αυτήν την υπεραξία του Συστήματος με την αύξηση του καταβλητέου δικαιώματος εισόδου. Αυτό κατ’αρχήν δεν δύναται να επιβληθεί σε Δικαιοδόχο ο οποίος κάνει χρήση του δικαιώματός του για παράταση της σύμβασης δικαιόχρησης, οπότε και εξακολουθεί τη λειτουργία της επιχείρησής του ως Δικαιοδόχος του Συστήματος,  με ενδεχομένως αύξηση του ποσοστού των μόνιμων δικαιωμάτων ή αυτών της διαφήμισης.

Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις όπου ο Δικαιοπάροχος, προκειμένου να εξασφαλίσει την εκ νέου καταβολή δικαιώματος εισόδου δεν παρατείνει τη σύμβαση, κάνοντας χρήση, βεβαίως, συγκεκριμένου όρου της σύμβασης τον οποίο έχει προαποδεχθεί ο Δικαιοδόχος με την υπογραφή της. Έτσι, σε αυτή την περίπτωση, ο Δικαιοδόχος ο οποίος επιθυμεί να παρατείνει τη σύμβασή του με το Δικαιοπάροχο θα είναι υποχρεωμένος στην ουσία να την επαναδιαπραγματευθεί στο σύνολό της και, άρα, και αναφορικά με τους οικονομικούς της όρους στους οποίους συμπεριλαμβάνεται το δικαίωμα εισόδου. Εντούτοις, ο Δικαιοπάροχος που ενεργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο διατρέχει τον κίνδυνο να δημιουργήσει εντάσεις στο Δίκτυο και, βεβαίως, να χάσει συνεργασίες με δικαιοδόχους τους οποίους ενδεχομένως δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει.

Η καταβολή του δικαιώματος εισόδου συντελείται συνήθως με την υπογραφή της σύμβασης. Κάποιες φορές, όταν έχει υπογραφεί προσύμφωνο μεταξύ των μερών, ένα τμήμα του ποσού αυτού έχει ήδη καταβληθεί με την υπογραφή του προσυμφώνου αυτού οπότε και συνυπολογίζεται στην εξόφληση του ποσού κατά την υπογραφή.   Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε μεγάλα Δίκτυα Δικαιόχρησης στο εξωτερικό (π.χ. Γαλλία), κάποιες φορές η υποχρέωση για καταβολή του δικαιώματος εισόδου λαμβάνει χώρα κατά τη λήξη της σύμβασης, γεγονός το οποίο αποτελεί σημαντική διευκόλυνση για το Δικαιοδόχο, ο οποίος δεν καλείται από την αρχή της σύμβασης να καταβάλλει ένα υψηλό χρηματικό ποσό, από το οποίο όμως δεν απαλλάσσεται κιόλας. Φυσικά, μια τέτοια τακτική προϋποθέτει και μια σχετική οικονομική ευρωστία του Δικαιοπαρόχου, ο οποίος δεν βασίζεται στο δικαίωμα εισόδου που θα λάβει από τους δικαιοδόχους του για να αναπτύξει το Σύστημα. Βέβαια, και αυτή η τακτική μπορεί να οδηγήσει σε μη επιθυμητές καταστάσεις, όταν η αδυναμία του Δικαιοδόχου να καταβάλλει το ποσό του δικαιώματος εισόδου λειτουργεί αποτρεπτικά και τον εμποδίζει να αποχωρήσει από το Δίκτυο στο οποίο δεν επιθυμεί πλέον να παραμείνει.

 

Τα Μόνιμα Δικαιώματα (Royalties)

Τα μόνιμα δικαιώματα αποτελούν αντάλλαγμα για τη συνεχή εκπαίδευση που λαμβάνει ο Δικαιοδόχος από τον Δικαιοπάροχο, τις ενέργειες για την περαιτέρω ανάπτυξη του Συστήματος, την συνεχή υποστήριξη στην διοίκηση της επιχείρησης του Δικαιοδόχου, την παροχή ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος, κ.λπ.

Συχνά εκφράζονται σε ποσοστό επί των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης του Δικαιοδόχου. Συνήθως δε, το ποσοστό αυτό είναι σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης και ανέρχεται από 2 έως 12% επί των ακαθάριστων εσόδων πλέον του αναλογούντος ΦΠΑ. Εντούτοις, είναι δυνατό να έχουμε συστήματα όπου τα μόνιμα δικαιώματα αυξάνονται ή μειώνονται ανάλογα με το ύψος των ακαθάριστων εσόδων του Δικαιοδόχου . Τα μόνιμα δικαιώματα καταβάλλονται συνήθως κάθε μήνα.

Είναι δυνατόν να μην υπάρχει υποχρέωση καταβολής μόνιμων δικαιωμάτων από τον Δικαιοδόχο. Αυτό δύναται να συμβεί στην περίπτωση κατά την οποία ο Δικαιοπάροχος «αμείβεται» από ποσοστό επί του ποσού των αγορών των προϊόντων με τα οποία προμηθεύει ο Δικαιοπάροχος τον Δικαιοδόχο. Βεβαίως με την ανωτέρω πρακτική, υπάρχει ο κίνδυνος να υποχρεώνεται ο Δικαιοδόχος από τον Δικαιοπάροχο να αγοράσει περισσότερα προϊόντα από όσα έχει ανάγκη προκειμένου ο τελευταίος να αποκομίσει περισσότερο κέρδος. Προκειμένου να αποφευχθούν τέτοια φαινόμενα, είναι προτιμότερο να συμφωνείται ότι ο Δικαιοπάροχος θα λαμβάνει ένα τμήμα των μόνιμων δικαιωμάτων του μέσω ποσοστού επί των ακαθάριστων εσόδων του Δικαιοδόχου και ένα τμήμα μέσω της πώλησης των προϊόντων σε αυτόν.

Αυτό που είναι σημαντικό να κατανοήσουμε είναι ότι σε καμία περίπτωση το υψηλό ή χαμηλό ποσοστό των μόνιμων δικαιωμάτων δεν προσδιορίζει την ποιότητα και την αξία κάποιου Συστήματος Franchise.

 

H συμμετοχή στην εθνική διαφήμιση

Ο Δικαιοπάροχος οφείλει να προβαίνει σε ενέργειες εθνικής διαφήμισης (με εξαίρεση ίσως την περίπτωση του πρώτου καιρού λειτουργίας του Δικτύου κατά τον οποίο δεν διαθέτει συνήθως μεγάλο αριθμό σημείων πώλησης ούτε και οικονομικά μέσα τέτοια για διαφήμιση με ουσιαστική επιρροή). Ο Δικαιοδόχος χρηματοδοτεί την εθνική διαφήμιση με καταβολή κάποιου ποσού που συνήθως υπολογίζεται κατά τον ίδιο τρόπο όπως και τα μόνιμα δικαιώματα. Το ποσοστό είναι σε κάθε περίπτωση πιο χαμηλό σε σχέση με τα μόνιμα δικαιώματα (συχνά περίπου 2% επί του τζίρου της επιχείρησης του δικαιοδόχου). Ο Δικαιοδόχος καταβάλλει συνήθως τη συμμετοχή του αυτή ταυτόχρονα με  την καταβολή των μόνιμων δικαιωμάτων.

 

Η συμμετοχή στην τοπική διαφήμιση

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, η σύμβαση franchise περιέχει την υποχρέωση του Δικαιοδόχου να προβεί σε τοπική διαφήμιση, προσδιορίζοντας το ύψος των δαπανών στις οποίες πρέπει να προβεί για το σκοπό αυτό ο Δικαιοδόχος. Η υποχρέωση αυτή είναι εύλογη προκειμένου να προωθηθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο η επιχείρηση του εκάστοτε Δικαιοδόχου με τη δική του συνδρομή η οποία θα βασίζεται στις γνώσεις και την εμπειρία που έχει αποκομίσει για την περιοχή του.

 

*****

 

Σε ένα Σύστημα franchise που λειτουργεί με υγιή και επωφελή τρόπο, η συνολική οικονομική συμμετοχή των Δικαιοδόχων σε αυτό θα πρέπει να αποτελεί το εύλογο αντάλλαγμα για τα ανάλογα κέρδη που αποφέρει η λειτουργία της επιχείρησής τους βάσει του συγκεκριμένου Συστήματος. Για το λόγο αυτό, ο εκάστοτε Δικαιοπάροχος δεν θα πρέπει να αποβλέπει στο εύκολο και βραχυπρόθεσμο κέρδος αλλά να προσβλέπει στην μακροζωία του Δικτύου του η οποία έτσι κι αλλιώς θα είναι κερδοφόρα και για τον ίδιο, ενώ και οι υποψήφιοι Δικαιοδόχοι θα πρέπει να αποφεύγουν συμβατικές δεσμεύσεις κυρίως οικονομικές στις οποίες δεν δύνανται να ανταποκριθούν αλλά θα πρέπει να είναι μετριοπαθείς στις επιλογές τους ώστε η επιχείρησή τους να αντέξει στο χρόνο και στον ανταγωνισμό.

 

ID

ΣΩΤΗΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, LL.M. HARVARD, Η.Π.Α.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΧΡΗΣΗΣ (FRANCHISING) ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ, ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ FRANCHISING ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ  ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ FRANCHISE ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 

YΠΑΠΑΝΤΗ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-D.E.S.S. LYON III, FRANCE