Ένα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα επιτυχημένο δίκτυο franchise είναι το όνομά του (brand name). Το όνομα αυτό είναι, συνήθως, εύηχο, εύκολα αναγνωρίσιμο, καταξιωμένο και με μεγάλη διακριτική ικανότητα, με αποτέλεσμα να διαφοροποιεί το δίκτυο από άλλα όμοια ή παρόμοια και να σηματοδοτεί την ποιότητα των προϊόντων ή/ και των υπηρεσιών του.

Περισσότερα: Η σημασία του ονόματος

Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ FRANCHISING

Η επιβολή της υποχρέωσης αυτής στον λήπτη, δηλαδή ουσιαστικά της υποχρέωσης για τη μη κοινοποίηση σε τρίτους της τεχνογνωσίας του δότη θεωρείται από τον κανονισμό 4087/88 ότι εμπίπτει στο άρθρο 85 παρ. 1 Συνθ. Ε.Ο.Κ. ως απαραίτητη για την προστασία των δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας του δότη. Μάλιστα είναι δυνατό ο λήπτης να υπέχει αυτή την υποχρέωση και μετά τη λύση της σύμβασης (άρθρο 3,παρ. 2, στοιχ. (α)).Συναφής προς, την υποχρέωση αυτή είναι και η σχετική με τη μη χρησιμοποίηση  της παραχωρηθείσας από τον δότη τεχνογνωσίας για σκοπούς διαφορετικούς από την εκμετάλλευση του franchise ακόμη και μετά τη λύση της σύμβασης (άρθρο 3, παραγρ. 2, στοιχ. (δ)).Όμως οι μετασυμβατικές υποχρεώσεις εμπιστευτικότητας του λήπτη που αναφέρονται στα δύο προηγούμενα άρθρα του Κανονισμού ισχύουν υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι η τεχνογνωσία του δότη δεν έχει καταστεί στο μεταξύ ευρύτερα γνωστή ή εύκολα προσπελάσιμη, εκτός εάν αυτό έχει συμβεί λόγω αθέτησης υποχρέωσης από μέρους του λήπτη  (άρθρο 5, στοιχ.(δ)). Ο δικαιολογητικός λόγος της συγκεκριμένης ρύθμισης βρίσκεται στο ότι η συνεχιζόμενη απαγόρευση στον πρώην λήπτη της χρησιμοποίησης της τεχνογνωσίας μετά την περιέλευση της σε κοινή χρήση θα τον έφερνε σε μειονεκτική θέση απέναντι στους ανταγωνιστές του.

Εκτός όμως από την υποχρέωση εμπιστευτικότητας που είναι δυνατό να επιβληθεί στον λήπτη με βάση τον Κανονισμό 4087/88 και αφορά την προστασία της παραχωρηθείσας σε αυτόν τεχνογνωσίας του δότη υπάρχει και  η υποχρέωση εχεμύθειας του λήπτη αναφορικά με την μη αποκάλυψη σε τρίτους των εμπορικών και βιομηχανικών απορρήτων του δότη. Σύμφωνα με τον επικρατέστερο ορισμό εμπορικό ή βιομηχανικό απόρρητο είναι κάθε γεγονός που σχετίζεται με ορισμένη επιχείρηση γνωστό σε στενά καθορισμένο κύκλο προσώπων υπόχρεων για τήρηση μυστικότητας και του οποίου η διαφύλαξη (μη φανέρωση ) ανταποκρίνεται στη βούληση και τα οικονομικά συμφέροντα του κυρίου της επιχείρησης. Ειδικότερα τα εμπορικά απόρρητα είναι απόρρητα εμπορικής φύσης και οργάνωσης της επιχείρησης όπως π.χ. κατάλογοι πελατών και προμηθευτών, κοστολόγια και υπολογισμοί τιμών, προσφορές για ανάληψη έργων με μειοδοτικούς διαγωνισμούς πριν από την υποβολή τους κ.λ.π., αλλά και γενικότερα οι μέθοδοι μάρκετινγκ, δηλ. το λεγόμενο εμπορικό know-how (τεχνογνωσία) μιας επιχείρησης, ενώ τα βιομηχανικά απόρρητα είναι τεχνικής φύσεως, όπως π.χ. σχέδια και μέθοδοι κατασκευής και σύνθεσης προϊόντων, τεχνικοί τύποι, πρότυπα, σχέδια και υποδείγματα και γενικότερα το know –how (τεχνογνωσία) της επιχείρησης, ακόμη και μία μη δηλωθείσα εφεύρεση. Τα απόρρητα αυτά είναι άϋλα αγαθά που όμως δεν ανάγονται σε αντικείμενο απόλυτου δικαιώματος αφού δεν πρόκειται για οροθετημένα κατά το αντικείμενο αγαθά. Πάντως τα στοιχεία και συστήματα της επιχείρησης που αποτελούν εμπορικά και βιομηχανικά απόρρητα- τέτοια μπορεί να είναι και τα συστήματα της οικονομικής, τεχνικής και λογιστικής οργάνωσης μιας επιχείρησης- δεν είναι απαραίτητο να είναι νέα, δηλ. να μην έχουν χρησιμοποιηθεί προηγουμένως από άλλη επιχείρηση, αρκεί ότι η εφαρμογή τους στη συγκεκριμένη επιχείρηση αποτελεί απόρρητο γι` αυτήν που δεν πρέπει να ανακοινωθεί. Από τον παραπάνω λοιπόν προσδιορισμό της έννοιας των εμπορικών και βιομηχανικών απορρήτων γίνεται φανερό ότι σε αυτά συγκαταλέγεται και η τεχνογνωσία του δότη με συνέπεια να προστατεύεται επιπλέον και με βάση τις σχετικές για αυτά διατάξεις.

Τα εμπορικά και βιομηχανικά απόρρητα προστατεύονται στα πλαίσια του δικαίου του αθέμιτου ανταγωνισμού με βάση κατά κύριο λόγο τις διατάξεις των άρθρων 16-18 του Ν. 146/1914 τα οποία παρέχουν τόσο ποινική όσο και αστική προστασία (αξίωση αποζημίωσης και ενδεχομένως αξίωση για παράλειψη, αν και δεν προβλέπεται). Προστατευόμενο πρόσωπο είναι ο φορέας του απορρήτου απέναντι σε πράξεις προσβολής που ενέχουν κυρίως το στοιχείο της κατάργησης εμπιστοσύνης. Οι σχετικές διατάξεις προϋποθέτουν ενεργό σύμβαση. Ωστόσο προστασία μετά τη λύση της σύμβασης παρέχεται υπό προϋποθέσεις κατά το άρθρο 1 Ν. 146/14. Δράστες της παράνομης ανακοίνωσης απορρήτων μπορούν να είναι είτε υπάλληλοι, εργάτες ή μαθητευόμενοι σε εμπορικό ή βιομηχανικό κατάστημα ή επιχείρηση (άρθρο 16, εδαφ. 1 Ν.146/14) είτε οποιαδήποτε πρόσωπα βρίσκονται σε συναλλακτική σχέση με το φορέα του απορρήτου (άρθρο 17 Ν. 146/14), είτε τέλος εκείνοι που επιχειρούν με σκοπό ανταγωνισμού να εξωθήσουν άλλον σε πράξη (απόπειρα ηθικής αυτουργίας ) που αντίκειται στις διατάξεις των παραπάνω άρθρων (άρθο 18, εδαφ. 2 Ν. 146/14). Στην πρώτη περίπτωση η έννοια του υπαλλήλου ερμηνεύεται με ευρύτητα και περιλαμβάνει ακόμη και το γενικό διευθυντή όπως και το μέλος του Δ.Σ. ανώνυμης εταιρείας. Όμως τα εμπορικά και βιομηχανικά απόρρητα προστατεύονται επιπλέον, εφόσον βέβαια πληρούνται οι αντίστοιχες προϋποθέσεις και με βάση τα άρθρα 1 του Ν. 146/14, 281, 914 και 919 του Α.Κ. 252, 371, 390 και 370 Β του Π.Κ. και 22α του ν. 2190/90.

Στο άρθρο της σύμβασης franchising που αφορά την υποχρέωση εμπιστευτικότητας ή εχεμύθειας κρίνεται σκόπιμο να προβλέπεται ότι η υποχρέωση αυτή του λήπτη πρέπει να εκτείνεται και στο χρονικό διάστημα μετά τη λύση της σύμβασης. Ακόμη ότι το προσωπικό του λήπτη, υπό την ευρεία έννοια του άρθρου 16 Ν. 146/14, πρέπει να υπογράφει έγγραφο με βάση το οποίο θα δεσμεύεται έναντι του δότη για τη μη αποκάλυψη των απορρήτων της επιχείρησης του, τόσο κατά τη διάρκεια της εργασιακής του σχέσης με την επιχείρηση του λήπτη όσο και μετά τη λύση της.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΕΦ. ΚΩΣΤΑΚΗ, Δικηγόρου στον Άρειο Πάγο

Η ποιότητα στην εκπαίδευση είναι απαραίτητη στο franchise

Από την εννιάχρονη εμπειρία μας, στην ανάπτυξη δικτύων μέσω του συστήματος franchise, έχουμε διαπιστώσει ότι πολλές φορές η εκπαίδευση των franchisees είναι συχνά ανεπαρκής, όσον αφορά την ποιότητα, το εύρος και το βάθος αυτής.

Ορισμένοι franchisors, ξοδεύουν ελάχιστα για την εκπαίδευση, ενώ άλλοι την κάνουν εκπληκτικά οργανωμένα.

Ένας από τους βασικούς κανόνες του franchise, είναι ότι δεν διαλέγεις συνήθως ανθρώπους, από τον ίδιο χώρο εμπορίου, που ανήκει το συγκεκριμένο franchise.

Για παράδειγμα, τα franchise των fast food δεν έχουν για franchisees σεφ ή  τα franchise με περιφερειακά  ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεν διαθέτουν franchisees με τα ίδια είδη και προηγούμενη εμπειρία.

Και στις δύο περιπτώσεις ο franchisee είναι ο άνθρωπος της δράσης και όχι ο τεχνίτης. Υπάρχουν αυτοί που θέλουν να μάθουν, είναι η καινούργια τους δουλειά και δεν αντιμετωπίζουν προκατειλημμένες ιδέες και καθορισμένους κανόνες.

Η εκπαίδευση, ξεκινάει με τον καινούργιο franchisee, που θα ακολουθήσει ένα δομημένο πρόγραμμα που τον μαθαίνει για την επιχείρηση, την αγορά της επιχείρησης, τα προϊόντα, τις υπηρεσίες, το μάρκεντιγκ, τις πωλήσεις, την διαχείριση ακόμη και πως θα συμπληρώσει το ΦΠΑ και θα ετοιμάσει τους μηνιαίους λογαριασμούς.

Είναι ένα "μικρό" επιχειρηματικό σεμινάριο, που μαθαίνει τον franchisee πως να λειτουργήσει την επιχείρησή του.

Πολλοί πέφτουν στην παγίδα, νομίζοντας ότι ο franchisee, ήταν  ήδη στην επιχείρηση και γνωρίζει σχετικά με την διαχείριση, το ΦΠΑ και τους διάφορους λογαριασμούς.

Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία δεν διαθέτει καμία εμπειρία, εκτός και αν έχουν προηγουμένως κάποια παρόμοια επιχείρηση, αλλά ακόμα και τότε,  δεν γνωρίζουν τα συστήματα που είναι πολύ πιθανόν να είναι διαφορετικά από τα δικά τους.

Είναι λάθος να πιστεύει κανείς,  ότι κάποιος που ήταν manager σε μια επιχείρηση για κάποια χρόνια, μπορεί να λειτουργήσει μια επιχείρηση.

Αυτό  που  πραγματικά  γνωρίζει  είναι  πως  να  διευθύνει  ένα  τμήμα  της επιχείρησης. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα δύο.

 

Πρόγραμμα εκπαίδευσης

 

Συνήθως οι franchisors, έχουν  μάθει να εκπαιδεύουν μόνο την ικανότητα και έχουν ξεχάσει να εκπαιδεύουν πως να πουλούν την ικανότητα, να οργανώνουν την ικανότητα, να τιμολογούν για την ικανότητα και να εισπράττουν για την ικανότητα. Αποτελεί μια έκπληξη αλλά είναι αλήθεια.

Θα πρέπει πρώτα να ετοιμαστεί,  μια αναλυτική περιγραφή της εργασίας για τον franchisee και όλους τους ανθρώπους κλειδιά που θα προσλάβει.

Στην συνέχεια της περιγραφής της εργασίας, ετοιμάστε την ανάλυση της εργασίας για κάθε πρόσωπο, ούτως ώστε να προσδιοριστεί τι πρέπει να κάνουν και τις ικανότητες που πρέπει να διαθέτουν για να το πράξουν, και μετά ετοιμάστε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για τον franchisee και τους ανθρώπους του.

Είναι σημαντικό,  η εκπαίδευση του franchisee να είναι σωστά δομημένη και να περιλαμβάνει όλες τις εργασίες του προσωπικού.

Είναι σημαντικό, ο franchisee να κατανοήσει όλες τις εργασίες που πρέπει να εκτελεί και τα προβλήματα που ίσως να αντιμετωπίσει.

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι χωρισμένο σε ενότητες, με γεύματα διαλείμματος και μια ενότητα επαναληπτική στο τέλος κάθε μέρας.

Όποτε είναι δυνατόν,   τα πρωινά ή απογευματινά τμήματα,   πρέπει να   είναι διαφορετικά, εκτός εάν γίνεται πρακτική εξάσκηση. Σίγουρα η εναλλαγή δεν αποσπά την συγκέντρωση.

Η εκπαίδευση στηρίζεται στο Εγχειρίδιο Λειτουργίας, το οποίο πρέπει να καλύπτει κάθε ενότητα ή θέμα.

Η  εταιρεία   απαιτείται  να  έχει  ένα  πολύ  καλό  Εγχειρίδιο  Λειτουργίας  γιατί  o εκπαιδευόμενος κατά την εκπαίδευση θα συγκρατήσει μόνο το 40% των λεπτομερειών, στη καλύτερη περίπτωση ενώ το εγχειρίδιο θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς, σε όλη τη διάρκεια της συνεργασίας.

Βεβαιωθείτε,  ότι το εκπαιδευτικό σας πρόγραμμα, περιγράφει όλα τα θέματα και έχει χώρο για τον franchisee, να υπογράψει ότι έχει παρακολουθήσει την εκπαίδευση και για τον εκπαιδευτή να φέρει το ονοματεπώνυμο του.

Αυτό είναι καλό, όχι μόνο για τον franchisee, αλλά και για την εταιρεία και μπορεί να αποβεί πολύ χρήσιμο σε περίπτωση που υπάρξει κάποια διαφωνία.

Προσπαθήστε να εντάξετε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αρκετά άτομα, τα οποία όχι μόνο γνωρίζουν το αντικείμενο, αλλά έχουν ενδιαφέρον και μεταδοτικότητα.

Βεβαιωθείτε, ότι τα θέματα καλύπτονται με κάθε λεπτομέρεια και ακολουθούνται από πρακτική εξάσκηση, όταν αυτή είναι απαραίτητη.

Η εκπαίδευση, Θεωρείται ότι είναι ένα από τα Θέματα που δεν καλύπτονται πλήρως και πολλές φορές, αποτελεί την αιτία αποτυχίας για έναν franchisee.

Η εκπαίδευση, ~ είναι η στιγμή που γνωρίζεστε με  τους franchisees, η στιγμή που Θα c<κτίσετε» μια μελλοντική σχέση με τον franchisee και τους ανθρώπους του, η στιγμή που θα ανακαλύψετε  ότι το άτομο που εκπαιδεύετε δεν είναι το ίδιο με Αυτό που προσλάβατε.

Είναι μια στιγμή δοκιμασίας και ελέγχου, είναι η στιγμή της απόφασης.

Θα πρέπει λοιπόν η σύμβαση, να  δίνει την δυνατότητα να σταματήσετε την παροχή λειτουργίας του franchise, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης και να επιστρέψετε τα χρήματα που κατέθεσε ο  franchisee , μείον τα έξοδα που έχετε  ήδη κάνει, και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ισόποσα με την προκαταβολή.

Αυτή είναι μια απόφαση, που κανείς δεν θέλει να πάρει,  αλλά η απόφαση  να συνεχίσετε,   θα αποδειχθεί περισσότερο δαπανηρή και "καταστροφική" από την απόφαση να σταματήσετε.

Αυτό εγείρει ένα άλλο θέμα, που είναι η σειρά των γεγονότων από την πρώτη επαφή, μέχρι την λειτουργία του franchise.

Η εκπαίδευση είναι κάπου εκεί αλλά που;

Εάν η επένδυση είναι σημαντική, ποτέ υπογράφεται το συμβόλαιο, πριν ή μετά την εκπαίδευση;

Μια λύση στο πρόβλημα, είναι να ορίσετε μια ή δύο μέρες ή Σαββατοκύριακα με εκπαίδευση όπου ο franchisee θα έχει την ευκαιρία να μάθει περισσότερα  για την δουλειά και εσείς θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε περισσότερα για εκείνον.

Αυτό δουλεύει πολύ  καλά,  στο λιανεμπόριο και fast food,  εφόσον μπορούν να δουλέψουν σε ένα από τα πιλοτικά καταστήματα, αλλά αυτό το σύστημα δεν δουλεύει σε  μια  επιχείρηση  παροχής  υπηρεσιών ή  πωλήσεων,  όπου  δεν δουλεύουν τα Σαββατοκύριακα ή η ανάμιξη ενός ατόμου στην καθημερινή εργασία δεν είναι εφικτή. Είναι σίγουρο, ότι κάθε franchise διαφέρει και χρειάζεται πολύ προσεκτική και αναλυτική σκέψη.

Ο σωστός υπολογισμός χρόνου είναι σημαντικός, όπως είναι η επιχείρηση και η παρακολούθηση κάθε πράξεως.

Δεν υπάρχουν χρυσοί κανόνες, αλλά υπάρχουν ορισμένοι βασικοί κανόνες, που έχουν πολύ καλή εφαρμογή σε ορισμένες περιπτώσεις και σε άλλες όχι.

Ο βασικός κανόνας είναι η εκπαίδευση του franchisee και του προσωπικού του.

Η ανεπαρκής εκπαίδευση ή η κακή εκπαίδευση δεν ευδοκιμεί και εφόσον δεν ευδοκιμεί ο franchisee, τότε δεν ευδοκιμεί και ο franchisor, για αυτό τόσο η αρχική, όσο και η επαναληπτική  εκπαίδευση είναι πολύ σημαντικό κομμάτι, στην επιτυχία ανάπτυξης ενός συστήματος franchise.

 

Για την Market Ιη

(Σύμβουλοι Ανάπτυξης Επιχειρήσεων μέσω του συστήματος franchise)

 

Ράνια Νικολοπούλου

ΣΕ ΠΟΙΟ FRANCHISE ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

ΕΡΕΥΝΑ [1999]

Η έρευνα που ξεκινήσαμε από το πρώτο τεύχος του περιοδικού μας σχετικά με τις προθέσεις και την ταυτότητα των υποψηφίων επενδυτών για τις επιχειρήσεις franchise συνεχίζεται, έχοντας αυτή τη φορά το πλεονέκτημα της σύγκρισης.

 

Η καταγραφή των μεταβολών που προέκυψαν αλλά και των δεδομένων που παρέμειναν σταθερά, μας δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα της πορείας του θεσμού του franchise στην Ελλάδα.

 

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

 

Η έρευνα έχει σαν σκοπό να καταδείξει τις προτιμήσεις των υποψηφίων επενδυτών σε διαφορετικές κατηγορίες franchise, τα κεφάλαια που είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν, αλλά και τη γεωγραφική κατανομή των επενδυτών.

 

Η γεωγραφική κατανομή αναλύεται λεπτομερειακά καθώς οι προτιμήσεις των επενδυτών αλλά και το ύψος επένδυσης καταγράφονται σε πανελλήνια κλίμακα αλλά και ανά περιφέρεια.

 

ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

 

Όπως και στο δεύτερο τεύχος, έτσι και τώρα, η έρευνα βασίστηκε σε απαντήσεις που μας έστειλαν υποψήφιοι επενδυτές που συμπλήρωσαν το έντυπο”ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ FRANCHISE”.

 

Στο έντυπο αυτό αναφέρονται συνολικά 49 διαφορετικές κατηγορίες franchise και οι αναγνώστες μας συμπληρώνουν μέχρι πέντε κατηγορίες όπως επίσης και το διαθέσιμο κεφάλαιο επένδυσης.

 

Το δείγμα μας αποτελείται από 315 απαντήσεις από όλη την Ελλάδα και καλύπτει τη χρονική περίοδο από τον Νοέμβριο του 98 μέχρι τον Φεβρουάριο του 99.

 

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

 

Τα Δέκα Δημοφιλέστερα Franchise

 

Από τις κατηγορίες που βρέθηκαν στις δέκα πρώτες θέσεις, έχουμε την εξής κατάταξη: (Διάγραμμα Ι)

 

  1. Καλλυντικά-Αρώματα (14%)
  2. Ταχυεστιατόρια (13%)
  3. Ενδύματα (12%)
  4. Snacks (11%)
  5. Παιδικές Χαρές (10%)
  6. Βιβλιοπωλεία (9%)
  7. Ηλεκτρ.Υπολογ.-Ηλ.Παιχνίδια (8%)
  8. Καφεπωλεία (8%)
  9. Χαρτικά-Είδη Δώρων (8%)

10.  Τηλεπικοινωνίες (7%)

 

 

 

 

Παρατηρούμε ότι η πολύ δημοφιλής κατηγορία της εστίασης παρουσιάζει μια πτωτική τάση με τα ταχυεστιατόρια να κατατάσσονται στη δεύτερη θέση και οι πιτσαρίες σε θέση χαμηλότερη από τη δέκατη.

 

Διαπιστώνουμε επίσης ότι η διαφοροποίηση από τα αποτελέσματα της προηγούμενης περιόδου εντοπίζεται ουσιαστικά στη θέση που κατέχει η κάθε μια από τις κατηγορίες.

 

Με εξαίρεση τα Χαρτικά-Είδη Δώρων που δεν υπήρχαν στον κατάλογο των δημοφιλέστερων franchise της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα ΙΙ), όλες οι άλλες κατηγορίες παραμένουν σταθερά στις δέκα πρώτες θέσεις.

 

Η Θεσσαλονίκη Διαφοροποιείται στις Προτιμήσεις

 

Βλέποντας τα Διαγράμματα ΙΙΙΑ, ΙΙΙΒ και ΙΙΙΓ που απεικονίζουν τις προτιμήσεις των επενδυτών ανά περιφέρεια, διαπιστώνουμε ότι οι Θεσσαλονικείς δείχνουν μια ξεκάθαρη προτίμηση στις υπηρεσίες, τοποθετώντας πέντε από αυτές στις πρώτες θέσεις.

 

Σαν δημοφιλέστερη κατηγορία έχουν επιλέξει τις Τηλεπικοινωνίες (15%), τρίτη κατά σειρά τις Παιδικές Χαρές (12%), ενώ στην έκτη, όγδοη και ένατη θέση έχουν κατατάξει αντίστοιχα τις Ταχυδρομικές Υπηρεσίες (8%), τα Φροντιστήρια (7%) και τα Ταξίδια (7%).

 

Η προτίμηση αυτή προς τις υπηρεσίες συμβαδίζει με την τάση που υπάρχει στο εξωτερικό όπου στις δέκα πρώτες θέσεις βρίσκονται κατά πλειοψηφία επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (FRANCHISE BUSINESS,  β΄ τεύχος, σελ.15).

 

Οι Θεσσαλονικείς διαφοροποιούνται σε ένα ακόμα σημείο.  Ότι έχουν θέσει εκτός των δέκα πρώτων θέσεων τις κατηγορίες των Καλλυντικών και της Ταχυεστίασης που για όλη την υπόλοιπη Ελλάδα βρίσκονται στις τέσσερις πρώτες θέσεις.

 

Βλέποντας τη γεωγραφική κατανομή των επενδυτών στο Διάγραμμα ΙV αντιλαμβανόμαστε ότι η Θεσσαλονίκη με ποσοστό μόλις 14% δεν θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά το συνολικό αποτέλεσμα.

 

Οι Επενδυτές από την Περιφέρεια Έρχονται Πρώτοι σε Ενδιαφέρον και Διαθέσιμα Κεφάλαια

 

Την μεγαλύτερη μεταβολή σε σχέση με τα αποτελέσματα της περασμένης έρευνας παρουσιάζει το ποσοστό των επενδυτών από τις μικρότερες πόλεις που έχει την πρώτη θέση με 52%.  Ακολουθεί η περιφέρεια της Αθήνας και του Πειραιά με 34% ενώ τρίτη, όπως προαναφέραμε, έρχεται η Θεσσαλονίκη με 14%.

 

Στο Διάγραμμα V όπου φαίνεται η προηγούμενη κατανομή, το ποσοστό των απαντήσεων από την περιφέρεια έφτανε μόλις το 12,20%, της Θεσσαλονίκης το 20%, ενώ η Αθήνα και ο Πειραιάς έρχονταν πρώτοι με μεγάλη διαφορά (57,60%).

 

Η μεταστροφή αυτή είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη ότι και στις μικρότερες πόλεις ο θεσμός του franchise γίνεται ολοένα και πιο οικείος.

Η αναμφισβήτητη επιτυχία που έχει σημαντικός αριθμός επενδύσεων σε franchise διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα δημιουργεί το κίνητρο σε πολλούς πολλούς υποψήφιους επενδυτές να διερευνήσουν τις σχετικές προτάσεις. Η επιλογή είναι ιδιαίτερα δύσκολη αν αναλογιστεί κανείς ότι  ο υποψήφιος επενδυτής (franchisee) έχει να επιλέξει ανάμεσα σε 200 περίπου συστήματα που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Επιπλέον η επένδυση σε ένα σύστημα η οποία μπορεί να κυμαίνεται ενδεικτικά από 5 έως 200 εκατομύρια (σε ορισμένα συστήματα ακόμα περισσότερο) δεν αφήνει περιθώρια για γρήγορες αποφάσεις.

To πρώτο κριτήριο που θα πρέπει να πληρεί ένα σύστημα franchise είναι να ενδιαφέρει τον υποψήφιο επενδυτή το αντικείμενο της αλυσίδας. Το σημείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε σχέση με άλλες μορφές επενδύσεων γιατί στο franchising, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ίδιος ο επενδυτής πρέπει να συμμετέχει  στην καθημερινή διοίκηση και λειτουργία του καταστήματος του. Τα κυριώτερα σημεία που θα πρέπει να ελέγξει o υποψήφιος επενδυτής είναι:

 

Α.         Ο ΔΙΚAΙΟΠΑΡΟΧΟΣ (FRANCHISOR)

Η αξιοπιστία του franchisor (διακαιοπαρόχου) είναι ένα βασικό κριτήριο για την επιλογή του συστήματος franchise στο οποίο θα καταλήξει ο υπoψήφιος επενδυτής. Τα βασικά σημεία τα οποία θα πρέπει να διερευνηθούν είναι:

¨       Οικονομικά Στοιχεία. Αναμφισβήτητα ο franchisor θα πρέπει να είναι κερδοφόρα επιχείρηση και τα βασικά της οικονομικά στοιχεία (π.χ. ισολογισμός, αποτελέσματα χρήσης) να είναι σταθερά ανοδικά.

¨       Στελέχωση. Οσο και αν φαίνεται καταρχήν περίεργο μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, που επεκτείνονται με franchise, δεν έχουν την απαραίτητη οργάνωση που να διασφαλίζει την ανάπτυξη της αλυσίδας και την υποστήριξη του συγκεκριμένου καταστήματος που θα ανοίξει ο υποψήφιος επενδυτής. Ειδικά σημαντικές θέσεις στο οργανόγραμμα μιας επιχείρησης (franchisor) είναι: Διευθυντής Ανάπτυξης, Διευθυντής Μarketing. Διευθυντής Δικτύου. Υπεύθυνος εκπαίδευσης.

¨       Εμπειρία franchisor (δικαιοπαρόχου).

 

Β.         ΠΡΟΙΟΝΤΑ Ή/ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Πριν προχωρήσει στην επένδυση του ο υποψήφιος franchisee θα πρέπει να είναι απόλυτα πεπεισμένος ότι τα προιόντα ή υπηρεσίες που παρέχει ο franchisor έχουν τουλάχιστον τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

¨       «Μοναδικότητα». Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία κάνουν μοναδικά τα προιόντα ή/και υπηρεσίες του franchisor για τους τελικούς καταναλωτές.

¨       Διάρκεια. Τα προιόντα ή/και υπηρεσίες που διαθέτει ο franchisor θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αντέχουν στο «χρόνο» και να μην  στηρίζουν την επιτυχία τους σε φαινόμενα μόδας.

¨       Εποχικότητα. Η εποχικότητα έχει σημαντική επιρροή στη λειτουργία της επιχείρησης και πρέπει να αξιολογείται κατάλληλα.

¨       Σταθερότητα πειθωρίων κέρδους. Πολλά προιόντα ενώ δείχνουν να έχουν αρχικά σταθερότητα τιμών εντούτοις στην πράξη αντιμετωπίζουν σημαντικές διακυμάνσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εκπτώσεις σε καταστήματα ρούχων όπου τα πραγματικά περιθώρια συμπιέζονται στις σχετικές περιόδους.

¨       Ειδικά θέματα. Ορισμένοι τύποι franchise μπορεί ενδεικτικά να απαιτούν π.χ ειδικές άδειες κυκλοφορίας προιόντων, ειδικά προσόντα χειρισμού εξοπλισμού

 

Γ.         ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Αποτελεί βασικό κριτήριο για την ανταγωνιστικότητα της αλυσίδας και κατ’ επέκταση της επένδυσης που γίνεται από τον υποψήφιο franchisee. Θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα πόσα καταστήματα έχει η αλυσίδα καθώς και την γεωγραφική τους διασπορά.

Επίσης παρουσίαση μελλοντικών σχεδίων του franchisor, για την ανάπτυξη του δικτύου και κυρίως των μεθόδων με τις οποίες θα τις πετύχει είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Οπωσδήποτε τα μελλοντικά σχέδια θα πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία με τα πραγματικά στοιχεία ανάπτυξης της αλυσίδας.

 

Δ.         ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ & ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

Η θέση της αλυσίδας στην αγορά και κυρίως έναντι του ανταγωνισμού αποτελεί  βασικό κριτήριο επιλογής του συστήματος franchise.  Για το λόγο αυτό ο franchisor θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει στον υποψήφιο επενδυτή την θέση που έχει η εταιρεία του στην αγορά. Για τον σκοπό αυτό το πλέον κατάλληλο εργαλείο είναι έρευνες αγοράς από ανεξάρτητους φορείς που αποδεικνύουν τα παραπάνω.

 

Ε.         ΠΑΚΕΤΟ FRANCHISE

Aπό την στιγμή που ο υποψήφιος επενδυτής έρθει σε επαφή με την εταιρεία που επεκτείνεται με franchise θα πρέπει να αξιολογήσει τα στοιχεία του λεγομένου «πακέτου» franchise. Τα βασικά αυτά στοιχεία αφορούν:

Διαφήμιση. Η προκαθορισμένη πολιτική διαφήμισης αποτελεί βασικό σημείο αξιολόγησης του συστήματος franchise. Τυπικά μια σωστά οργανωμένη αλυσίδα αναπτύσει τη διαφημιστική της καμπάνια σε τρία επίπεδα: Επίπεδο καταστήματος,  Περιοχής, Πανελλαδικά

Εγχειρίδιο διαδικασιών.Το εγχειρίδιο θα πρέπει να περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένο το κατάστημα και πως εκτελούνται οι κύριες διαδικασίες του.

Αρχιτεκτονικά σχέδια.

"Σήματα" της αλυσίδας

Πρόγραμμα εκπαίδευσης. Θα πρέπει ο franchisor να διαθέτει συγκεκριμένο πρόγραμμα το οποίο να απευθύνεται τόσο στους franchisees όσο και στο προσωπικό τους.

 

 

ΣΤ.       ΣΥΜΒΑΣΗ FRANCHISE

Η σύμβαση Franchise (σύμβαση δικαιόχρησης) αποτελεί το νομικό έγγραφο που έχει σαν στόχο να διασφαλίσει τα συμφέροντα τόσο του franchisor όσο και του υποψηφίου επενδυτή (franchisee). Eνδεικτικά σημεία που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή είναι:

¨       Προστασία περιοχής.

¨       Διάρκεια σύμβασης & μεταβίβασης.

¨       Πληρωμές σε franchisor. Οι κυριώτερες από αυτές είναι π.χ. Τέλη εισόδου (entrance fees), Πληρωμές δικαιωμάτων σαν ποσοστό επί του τζίρου (royalties), Πληρωμές για διαφήμιση & μαρκετινγ, Αλλες πληρωμές (π.χ. για ειδικές υπηρεσίες)

¨       Προμήθειες. Προσδιορίζονται οι όροι ανεφοδιασμού των καταστημάτων καθώς και ειδικές περιπτώσεις όπως είναι η έλλειψη δυνατότητας από την πλευρά του franchisor να εκπληρώσει τι παραγγελίες

¨       Στοιχεία Πακέτου franchise.

Σε καμιά περίπτωση ο υποψήφιος επενδυτής δεν θα πρέπει να υπογράψει μια σύμβαση την οποία δεν έχει κατανοήσει απόλυτα. Είναι προφανές ότι η συνεργασία με εξειδικευμένο δικηγόρο είναι απαραίτητη.

 

Ζ.         ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ

Εφόσον ο υποψήφιος επενδυτής καταλήξει ότι η συγκεκριμένη επένδυση είναι ενδιαφέρουσα τότε πρέπει να προχωρήσει στην οικονομική αξιολόγησή της. Στην προσπάθεια αυτή λογικά θα πρέπει να λάβει τουλάχιστον απολογιστικά στοιχεία από τον franchisor που θα τον βοηθήσουν στις εκτιμήσεις του. Κατ’ ελάχιστο η οικονομική αξιολόγηση θα πρέπει να καταλήγει στις εξής αναφορές:

¨       Λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσης με χρονικό ορίζοντα πενταετία.

¨       Συνοπτικοί ισολογισμοί με χρονικό ορίζοντα πενταετία.

¨       Αναφορά χρηματοροών με χρονικό ορίζοντα πενταετία. Στην αναφορά αυτή παρουσιάζονται οι εκτιμώμενες εισροές και εκροές της επιχείρησης και αποτελεί ίσως την καλύτερη εικόνα της πορείας της επένδυσης.

Είναι προφανές ότι και στην περίπτωση αυτή είναι θετικό να ζητείται η γνώμη ειδικών συμβούλων έτσι ώστε να βοηθήσουν στην όποια αξιολόγηση είναι αναγκαία και για να εκτιμήσουν εξειδικευμένα θέματα.

 

Η.         ΕΠΑΦΕΣ ΜΕ YΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ FRANCHISEES

Εφόσον ο υποψήφιος επενδυτής θεωρεί ότι η επένδυση που εξετάζει είναι ενδιαφέρουσα θα πρέπει να έρθει σε επαφή με υφιστάμενους franchisees και να συζητήσει την εμπειρία τους.Η συγκεκριμένη τακτική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και δίνει πληροφορίες που εντέχνως μπορεί να έχει αποκρύψει ο franchisor.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η επιλογή του κατάλληλου franchise είναι μια σύνθετη και ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία. Για τον λόγο αυτό και πρέπει να γίνεται προσεκτική αξιολόγηση. Μόνο προσεκτική και σε βάθος αξιολόγηση και όπου χρειάζεται υποστήριξη από ειδικούς θα πρέπει να οδηγεί σε τεκμηριωμένη και όχι ευκαιριακή απόφαση. Αλλωστε η επιλογή ενός franchise είναι επιλογή ζωής.