Έντονες ανακατατάξεις και ενισχυτικές τάσεις

Ο θεσμός του franchising αποδεικνύει καθημερινά ότι αντέχει στην κρίση, καθώς από τα ανεξάρτητα καταστήματα που καθημερινά δηλώνουν διακοπή εργασιών, αλλά και από τις μεγάλες, εισηγμένες ή όχι, εταιρείες και τρανταχτά ονόματα που δηλώνουν πτώχευση, από τη μια, μόνο 1 στα 150 καταστήματα που βάζουν λουκέτο ανήκει σε αλυσίδα franchise και από την άλλη, κανένα σοβαρό δίκτυο franchise δεν έχει αιτηθεί ένταξη στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα. Αντιθέτως, περισσότερες από 30 εταιρείες υιοθέτησαν το franchising ως την κύρια στρατηγική για την ανάπτυξή τους και, ακόμη πιο σημαντικό, περισσότερα από 100 νέα franchise καταστήματα ξεκίνησαν τις δραστηριότητές τους εντός του 2012, και αρκετά εξ' αυτών με πρωτοφανείς για την εποχή αποδόσεις.

Το Παρατηρητήριο Franchise, ο φορέας αποτύπωσης του κλάδου του franchising, με τη συνδρομή του περιοδικού FRANCHISE BUSINESS και των διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης Franchise.GR και FranchiseClub.gr, δημοσίευσε τα πρώτα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης ανασκόπησης του κλάδου που αφορά το 2012. Η έρευνα βασίσθηκε τόσο στη μελέτη στατιστικών στοιχείων, όσο και σε συνεντεύξεις με επιχειρηματίες και διευθυντές ανάπτυξης 40 δικαιοπαρόχων εταιρειών. Το ανωτέρω δείγμα αντιστοιχεί στο 12% των 338 αλυσίδων που έχουν υιοθετήσει το franchising ως στρατηγική ανάπτυξης και συμπεριλαμβάνονται στη βάση του Franchise.GR, οι οποίες και προσδιορίζουν λόγω του μεγέθους τους (πλήθος καταστημάτων και ενοποιημένος κύκλος εργασιών) το 46% του κλάδου.

Η υφιστάμενη κρίση, με κύριες εκφάνσεις τη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης και την έντονη αβεβαιότητα όσο αφορά στο οικονομικό και πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον, δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστο τον κλάδο του franchising, όπου οι αλυσίδες δικαιόχρησης, πέρα από το θετικό της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης από ενδιαφερόμενους δικαιοδόχους, αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα που ξεκινούν από τη μείωση των εσόδων των καταστημάτων και από την ανελέητη φοροεπιδρομή που δέχονται τόσο οι δικαιοδόχοι τους, όσο και οι ίδιες. Ανεξάρτητα από τον κλάδο που δραστηριοποιούνται όλα τα καταστήματα έχουν δεχθεί σημαντικές πιέσεις στα έσοδά τους. Κάποιοι κλάδοι αντιμετωπίζουν μειώσεις 60% - 80% στους ενοποιημένους κύκλους εργασιών τους (βλ. ένδυση – υπόδηση, εκπαίδευση, αυτοκίνητο, κτηματομεσιτικά), και κάποιοι της τάξεως του 20% - 40% (βλ. εστίαση, τρόφιμα) χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, οι οποίες είτε είναι τυχαίες (σπανίως), είτε οφείλονται σε διαρθρωτικές αλλαγές (συνήθως).

Το κύριο συμπέρασμα αφορά στην διαπίστωση ότι το franchising αντιστέκεται στην κρίση και παρουσιάζει τόσο αύξηση της διείσδυσής του στην αγορά, σε ρυθμό, πλέον, άνω του 10%, όσο και σημαντική αύξηση της ζήτησης, δηλαδή του ενδιαφέροντος από δυνητικούς επιχειρηματίες – δικαιοδόχους.

Ειδικότερα, περισσότερα από 250 νέα franchise καταστήματα ξεκίνησαν τις δραστηριότητές τους εντός του 2012, σε σύνολο 19,000 καταστημάτων franchise και 190,000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το πλέον σημαντικό στοιχείο, όμως, αφορά ότι στις 150 επιχειρήσεις που βάζουν λουκέτο, κλείνει μία και μόνο επιχείρηση franchise, καθώς ενώ εντός του 2012 έβαλαν λουκέτο περίπου 70,000 επιχειρήσεις, δηλ. 36% επί του συνόλου, το αντίστοιχο ποσοστό στον κλάδο του franchising ανέρχεται σε 2% στον κλάδο (450 καταστήματα - έναντι των 400 του περσινού έτους) και 0,2% στο σύνολο της αγοράς. Για το 2013, δε, οι αναμενόμενοι δείκτες θα είναι πολύ πιο έντονοι, αφού, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2012 που παρουσίασε η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, 63.000 επιχειρήσεις βρίσκονται σήμερα στο «κόκκινο», αν και αναμένεται μείωση της έντασης του φαινομένου κατά 20%. Όσο, δε, αφορά στην απασχόληση, είναι χαρακτηριστικό ότι διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις για πρώτη φορά από το 1999, με το εμπόριο να έχει απολέσει 93.500 θέσεις εργασίας, συγκεντρώνοντας μόλις 673.400 απασχολουμένους, εκ των οποίων οι 98,500 εκτιμάται ότι «ανήκουν» στο κλάδο του franchising. Επιπλέον, περισσότερες από 30 νέες αλυσίδες υιοθέτησαν την στρατηγική του franchising το 2012, έναντι των 42 του περσινού έτους.

Οι νικητές, οι χαμένοι και η κυρίαρχη τάση της Μικρής Εστίασης

Αρχές του έτους, είχαν διαφανεί ως κλάδοι με αυξητικές τάσεις ανάπτυξης, αυτοί των υπηρεσιών λόγω χαμηλών επενδύσεων, των ποδηλάτων ως ανάγκη εξοικονόμησης και περιβαλλοντολογικής ευαισθησίας και του frozen yogurt. Αναμφισβήτητα, ο μεγάλος νικητής ήταν το παγωμένο γιαούρτι με εκατοντάδες νέα καταστήματα στη χώρα μας, αλλά και με άμεση ανάπτυξη και εκτός συνόρων. Ένας νέος κλάδος κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της αγοράς και κυρίως να την πείσει, λόγω της εύκολης λειτουργίας, των χαμηλών αναγκών σε προσωπικό και του καλού περιθωρίου κέρδους.

Το frozen yogurt εκφράζει την έννοια της λιτής επιχείρησης, χαμηλή επένδυση, απλές διαδικασίες λειτουργίας, καλά περιθώρια, λιγοστό προσωπικό και ανοίγει το δρόμο για την κυρίαρχη τάση του 2003, αυτή της Μικρής Εστίασης, με εξειδικευμένα καταστήματα, κυρίως take-out, όπως pasta, hot dog, noodles, pizza, donuts, café, cupcakes, snacks, ready-to-eat-meals, burgers ως αυθεντικά street food concepts ή ακόμη και mini-markets, convenience stores, μικρά καταστήματα που συνδυάζουν τη λιανική με την take away εστίαση. Δίνουν λύση στις διατροφικές ανάγκες μας και ανάγονται ως χαμηλόκοστη διασκέδαση, σε σύγχρονους νεανικούς ρυθμούς.

Αντίσταση στην κρίση, με αύξηση του μεικτού κέρδους και αυτο-απασχόληση

Οι μητρικές εταιρείες υιοθετούν, πλέον, ολοένα και πιο δραστικά προγράμματα συμπίεσης του κόστους και αναδιοργάνωσης, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητάς τους και της αντιμετώπισης του μειωμένου κύκλου εργασιών. Ταυτόχρονα, γίνονται ολοένα και πιο ανταγωνιστικές, συμπιέζοντας το κόστος της αρχικής επένδυσης και αυξάνοντας τα μεικτά περιθώρια προς τους δικαιοδόχους τους, συχνά πραγματοποιώντας οι ίδιες εισαγωγές ή και παραγωγή και εξαλείφοντας τα ενδιάμεσα κανάλια διανομής.

Σε επίπεδο καταστημάτων, η βιωσιμότητά τους ισχυροποιείται από την ενεργό συμμετοχή - αυτο-απασχόληση των ιδιοκτητών τους, από τα αυξημένα μεικτά περιθώρια, από τα μειωμένα ενοίκια και τις συμπιεσμένες αρχικές επενδύσεις.

Σε επίπεδο μητρικών εταιρειών, η ανάπτυξή τους επιτυγχάνεται με καλύτερες και πιο αποτελεσματικές οργανωτικές δομές, ευέλικτα σχήματα, εξωστρέφεια, διατήρηση ρυθμών ανάπτυξης, δημιουργία νέων concepts, ανασχεδιασμό επιχειρηματικών συστημάτων, χρήση νέων τεχνολογιών διαδικτύου, καινοτόμο marketing.

Αύξηση ζήτησης

Το ενδιαφέρον των επενδυτών για το franchising προσεγγίζει, πλέον, τα επίπεδα του 2000, με περισσότερους από ένα εκατομμύριο δυνητικών δικαιοδόχων να διερευνά στο franchising ως λύση για απασχόληση, αναζητώντας μια θέση εργασίας, κυρίως λόγω ανάγκης, να πηγάζει από την έλλειψη διαθέσιμων επιλογών με ικανοποιητικές και σχετικά βέβαιες αποδόσεις.

Οι νέοι επιχειρηματίες αφορούν κατά κύριο λόγο άτομα που αναζητούν την αυτο-απασχόληση και τον απεγκλωβισμό από την ανεργία. Χαρακτηρίζονται από μικρές οικονομικές απαιτήσεις, χαμηλό διαθέσιμο κεφάλαιο (από 30 χιλ. έως 80 χιλ. Ευρώ), έλλειψη επιχειρηματικής εμπειρίας και διάθεσης ανάληψης επιχειρηματικού ρίσκου, αυξημένη διάθεση για εργασία, με όρεξη για μάθηση, περισσότερο δεκτικοί να συμμορφωθούν με συγκεκριμένες διαδικασίες λειτουργίας, πτυχιούχοι, στοιχεία που ενδυναμώνουν ακόμη περισσότερο την προσδοκώμενη ζήτηση για franchising, αλλά και δημιουργώντας ένα πιο δυνατό προφίλ ενδιαφερομένων, με περισσότερα προσόντα και με αυξημένη αυτο-παρακίνηση.

Προοπτικές

Η αγορά αναδεικνύει το franchising, καθώς ολοένα και περισσότεροι αναζητούν στο franchising τη λύση στα επιχειρηματικά και επαγγελματικά όνειρά τους, αλλά και οι ίδιοι οι καταναλωτές, με περισσότερη πλέον προσοχή (ή και καχυποψία) στις επιλογές τους, εμπιστεύονται επώνυμα καταστήματα, θεωρώντας ότι διασφαλίζουν την καλύτερη ποιότητα στην σωστή τιμή.

Τελικά, στο πλαίσιο των αναταράξεων της υφιστάμενης μνημονιακής οικονομίας, το franchising ανασυντάσσεται, αναδιαμορφώνεται, αναπτύσσεται, αντέχει και κυρίως αποτελεί τη καλύτερη λύση για όσους επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τις ικανότητές τους και να δώσουν διέξοδο στις φιλοδοξίες τους για μια καλύτερη ζωή.