Η παγκόσμια αγορά του 2005
και οι επιπτώσεις της στις αλυσίδες franchise
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ
Η έλευση του 2005 φέρνει νέα δεδομένα και νέες προοπτικές για την παγκόσμια αγορά σε όλους τους τομείς. Η εικόνα της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας, όπως αναμένεται να διαμορφωθεί σύμφωνα με μελέτες παγκοσμίως αναγνωρισμένων οργανισμών και ινστιτούτων, επηρεάζει την εξέλιξη των επιχειρήσεων και προσδιορίζει το πλαίσιο όπου θα κινηθούν και οι αλυσίδες franchise.
Το γενικό περιβάλλον
Σύμφωνα με το Economist Intelligence Unit το GDP (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) θα παρουσιάσει μία αύξηση της τάξεως του 4,2% για το 2005, μέγεθος μικρότερο από αυτό που επικράτησε κατά το 2004, παραμένοντας όμως ακόμη σε ένα αρκετά καλό επίπεδο. Η Κίνα και η Αμερική αναμένεται να παρουσιάσουν τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης και παράλληλα αναμένεται να παρατηρηθεί, μία μέτρια επιβράδυνση στην ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου κοντά στο 7,5%, ποσοστό παρόμοιο με αυτά που επικρατούσαν κατά τη δεκαετία του ’90.
Οι κίνδυνοι πληθαίνουν
Στην ομολογουμένως «σφιχτή» επικρατούσα αγορά, οι υψηλές πιέσεις που ασκούνται στην τιμή του πετρελαίου αποτελούν απειλή για τους εισαγωγείς του. Οι παγκόσμιες εμπορικές ανισορροπίες αναφαίνονται μεγαλύτερες για το 2005, γεγονός που εξαρτάται άμεσα από την προθυμία των επενδυτών παγκοσμίως να επενδύσουν στο τεράστιο τρέχων έλλειμμα της Αμερικής. Μετά το μικρό «ξεπήδημα» του δολαρίου στο τέλος του 2004, η ισοτιμία θα πρέπει, λογικά, να κυμανθεί περίπου στο 1,30 Δολ προς 1 Ευρώ και 108 Yen προς 1 Δολ, για το 2005. Περαιτέρω ανατίμηση του ευρώ θα δυσκολέψει τις εταιρείες να κεφαλαιοποιήσουν κατευθείαν στις αγορές της Αμερικής και της Ασίας.
Πολλές χώρες του OECD ( Organization of Economic Cooperation & Development - Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας & Ανάπτυξης) αντιμετωπίζουν μεγάλα χρέη τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα. Η καταναλωτική επιφυλακτικότητα, ωστόσο, που οφείλεται στον υψηλό προσωπικό δανεισμό και στα υψηλά κόστη για συνταξιοδοτικές εισφορές και ιατρική κάλυψη, «σφίγγουν» ακόμη περισσότερο τα πορτοφόλια των καταναλωτών. Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα των επιτοκίων και η μειούμενη προθυμία για ανάληψη επενδύσεων υψηλού κινδύνου θα δεσμεύσει την παγκόσμια ρευστότητα, γεγονός που θα επιφέρει προβλήματα στις αναδυόμενες αγορές. Η Κινέζικη επενδυτική «φούσκα» μπορεί να σκάσει.
Η φυσική ασφάλεια θα αποτελέσει κύριο θέμα για πολλές αγορές, ειδικά σε συνέχεια της καταστροφής από το Τσουνάμι. Εκτός από την πρόκληση μεγάλης ζημιάς στον τουρισμό, η παραμικρή αύξηση των τρομοκρατικών επιθέσεων θα αυξήσει και το κόστος των business.
Ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου
2002 3,5%
2003 5,5%
2004 9,9%
2005 7,5%
Ανάπτυξη του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος
2002 2,8%
2003 3,9%
2004 5,0%
2005 4,2%
ΓΕΩΡΓΙΑ
Σύμφωνα με το UN Hunger Task Force, το μισό ποσοστό του υποσιτισμένου πληθυσμού για το 2005 θα αφορά στους αγρότες, ενώ το 20% θα αφορά σε κατοίκους αστικών κέντρων. Παρ’ όλη την αύξηση της παραγωγής σε ευρεία βάση, ο FAO - UN’s Food and Agriculture Organization δηλώνει ότι οι γενικοί κατάλογοι απεικόνισης των ποσοτήτων των δημητριακών, θα μειωθούν για πέμπτη συνεχή χρονιά. Παράλληλα οι προσπάθειες για εξύψωση του παγκόσμιου αγροτικού εμπορίου θα ενισχυθούν. Το WTO - World Tourist Organization συνέβαλλε τελικά στο να καταργηθούν οι επιχορηγήσεις για αγροτικές εξαγωγές και να περικοπούν οι εγχώριες υποστηρίξεις. Η παραγωγή βαμβακιού, βρίσκεται επίσης στο περισκόπιο, ακολουθώντας τις οδηγίες του WTO που δήλωσε ότι οι επιχορηγήσεις βαμβακοκαλλιεργειών σε Αμερική και Ευρώπη, αθετούν τους διεθνείς εμπορικούς κανονισμούς. Άλλα θέματα που βρίσκονται σε στάδιο ωρίμανσης για αναδιαμόρφωση περιλαμβάνουν τη ζάχαρη και τα τροπικά φρούτα.
ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗ
Το 2005 τα τέλη των αυτοκινήτων θα αυξηθούν πάνω από 50 εκ. Δολ, ένα ποσοστό κοντά στο 2.6% περίπου. Οι πωλήσεις, δε, των αυτοκινήτων θα εξακολουθήσουν να κυμαίνονται σε λογικά επίπεδα, ενώ η διεθνής υπέρ- πληθώρα αυτοκινήτων παραμένει πεισματικά υψηλή σε ένα επίπεδο του 25 - 30%. Το γεγονός αυτό ασκεί τεράστιες πτωτικές πιέσεις στις τιμές , διαμορφώνοντας τα κίνητρα για γρήγορες αλλαγές σε οικονομίες όπως η Κίνα.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Οι παγκόσμιες λιανικές πωλήσεις υπολογίζονται ότι θα αυξηθούν κατά 2,7% - περίπου 10 τρις Ευρώ, παρουσιάζοντας απότομη μείωση στην ανάπτυξη που παρατηρήθηκε το 2004. Η μείωση αυτή, επικεντρώνεται περισσότερο στις αναπτυγμένες χώρες, ως συνέπεια των υψηλών ποσοστών προσωπικού δανεισμού που παρατηρούνται. Ως εκ τούτου, οι μεγάλο-έμποροι της λιανικής θα επικεντρωθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας.
Οι αλυσίδες εκπτωτικών καταστημάτων αναμένεται να κατακτήσουν το χώρο, αφήνοντας πίσω τους οποιαδήποτε άλλη μορφή αγοράς. Η Wal Mart σχεδιάζει να αυξήσει το μερίδιό της υπερατλαντικά, στοχεύοντας στην Ιαπωνία, όπου οι λιανικές πωλήσεις αυξάνονται για πρώτη φορά στα χρονικά, καθώς η εποχή του αποπληθωρισμού τελειώνει.
ΑΜΥΝΑ
Τα έξοδα αμύνης των ΗΠΑ προϋπολογίστηκαν στα 420,7 δις Δολ για το 2005, παρουσιάζοντας μία αύξηση της τάξεως του 7%. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον τομέα των transformational technologies, όπως είναι τα αυτόματα εναέρια οχήματα. Έντονη δραστηριότητα θα παρατηρηθεί καθώς to Missile Defence Agency θα πραγματοποιήσει πολλές μεταβολές στο παγκόσμιο στερέωμα κλείνοντας μερικές βάσεις και ανοίγοντας άλλες, ανάλογα με τις απαιτήσεις της επικαιρότητας.
Τα έξοδα αμύνης της Ρωσίας θα αυξηθούν κατά 27% για το 2005 (περίπου 19 δις Ευρώ). Από αυτά περίπου τα 2/3 θα απορροφηθούν από τις στρατιωτικές δυνάμεις. Ξεχωριστό ποσό θα δαπανηθεί, επίσης, για την εθνική ασφάλεια και την διασφάλιση της νομοθεσίας, με σκοπό την αποφυγή περιστατικών, όπως αυτό της σχολικής τραγωδίας του Beslan.
Τέλος, η Ιαπωνία, η τρίτη κατά σειρά χώρα στην κλίμακα δαπανών για έξοδα εθνικής άμυνας, υπολογίζεται να δαπανήσει 45 δις Ευρώ, μέγεθος που αποτελεί τη μεγαλύτερη αύξηση που σημείωσε ποτέ από το 1997. Τα περισσότερα εκ των οποίων θα ξοδευτούν για την αγορά βαλιστικών πυραύλων και αντιτρομοκρατικών εφοδίων.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Ο πληθυσμός που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο θα ξεπεράσει το ένα δις μέσα στο 2005, ενώ κατά το 2004 δεν ξεπερνούσε τις 934 χιλ. Αυτό το γεγονός θα αποτελέσει θείο δώρο για τον επιχειρηματικό κόσμο και ταυτόχρονα δημιουργεί πονοκέφαλο σ’ αυτούς που ασχολούνται με την συλλογή και τον υπολογισμό των φόρων. Σύμφωνα με την έρευνα Forester το Ηλεκτρονικό Εμπόριο θα ακολουθήσει μία πορεία ανάπτυξης της τάξεως του 14% μέχρι το 2010, στην Αμερική, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αναμένεται να παρουσιάσει η ανάπτυξη της οικονομίας. Ενώ η ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Εμπορίου στην Ευρώπη αναμένεται να αναπτύσσεται κατά 33% το χρόνο μέχρι το 2009. Γι’ αυτό το σκοπό θα γίνουν προσπάθειες βελτίωσης της ασφάλειας στον τομέα των χρηματικών συναλλαγών μέσω internet, εξαλείφοντας όσο γίνεται τις απάτες που γίνονται κατά τη χρήση πιστωτικών καρτών.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Λίγα προϊόντα στην παγκόσμια αγορά είναι τόσο ευαίσθητα στα παγκόσμια γεγονότα όσο η τιμή του πετρελαίου. Έτσι εξηγείται και η «αιχμηρή» τιμή του κατά τη διάρκεια του 2004. Για το 2005, ωστόσο, τα πράγματα αναμένονται να είναι πιο ήρεμα, με ένα μέσω όρο τιμής γύρω στα 38 Δολ το βαρέλι, δεδομένης μίας μέτριας αύξησης στην παραγωγή και της εξομάλυνσης των εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια η γενική παραγωγή ακατέργαστου πετρελαίου προβλέπεται ότι θα παρουσιάσει μία αύξηση της τάξεως του 2,8% το χρόνο, ενώ η αύξηση στη ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα αυξηθεί γύρω στο 3%, μέγεθος όχι τόσο μεγάλο όσο αυτό που αναμένεται για την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρισμού και γαιάνθρακα, η χρήση του οποίου αρχίζει να γίνεται και πάλι της μόδας ως μιας προσπάθειας απεξάρτησης των εταιρειών από το πετρέλαιο. Παρ’ όλες τις συζητήσεις για εναλλακτικές πηγές καυσίμων, μόνο το υγροποιημένο φυσικό αέριο φαίνεται να κερδίζει έδαφος στο χώρο της ενεργειακής κατανάλωσης.
ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
Η μάχη μεταξύ των εταιρειών DVD θα κορυφωθεί το 2005, αντίστοιχα με την παλαιότερη μάχη VHS και Beta. Αυτή τη φορά αναφερόμαστε στη Blue - Ray (Sony, Panasonic, Samsung και Philips) εναντίον της HD (Toshiba, NEC). Οι δύο πλευρές πλασάρουν στην αγορά τη νέα μορφή δίσκων DVD επικεντρώνοντας την προσοχή τους σε διαφορετικά ανταγωνιστικά σημεία.
Οι πωλήσεις των παραδοσιακών CD’s θα συνεχίσουν την πτωτική τους πορεία, ενώ η νέα γενιά κονσόλων για ηλεκτρονικά παιχνίδια αναμένονται να εμφανιστούν στο τέλος του 2005.
ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Η εποχή των χαμηλών επιτοκίων οδεύει στο τέλος της για τις αναπτυγμένες χώρες, αλλάζοντας το σκηνικό για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Καθώς η παγκόσμια οικονομία επεκτείνεται, τα κέρδη από τα ΙΡΟ’s, οι συμβουλευτικές αμοιβές, οι προμήθειες και ο δανεισμός θα βελτιωθούν, αν και οι καλές εποχές δεν θα ισχύουν σε διεθνές επίπεδο.
Η ανάπτυξη του δανεισμού θα είναι μεγάλη για το 2005, καθώς οδηγείται από τη ζήτηση των εταιρειών, θα παρουσιάσει μία αύξηση στα $30 τρις Ευρώ, με το ποσοστό ανάπτυξης της Δυτικής Ευρώπης να διαμορφώνεται σε διψήφιο νούμερο.
Παράλληλα οι ασφαλιστικές εταιρείες θα συνεχίσουν να απομακρύνονται από τις απαιτητικές επενδυτικές στρατηγικές και θα στοχεύουν περισσότερο στα υψηλότερα εισοδήματα. Τα επιτόκια στον ασφαλιστικό τομέα έχουν παρουσιάσει αύξηση στον ιδιωτικό και επιχειρησιακό τομέα μετά την κατανόηση των αυξημένων απειλών από τρομοκρατικά χτυπήματα, απάτες μέσω υπολογιστών και ακραία καιρικά φαινόμενα.
ΦΑΓΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ
Οι παραγωγοί τροφίμων, πλέον, έχουν περάσει στο στάδιο αναζήτησης προϊόντων νέας γενιάς που δεν είναι μόνο εύγευστα αλλά και υγιεινά, με χαμηλά λιπαρά και χαμηλές θερμίδες. Τα έξοδα για κατανάλωση φαγητού, ποτού και καπνού θα συνεχίσουν να αυξάνονται στο 2005, περίπου 5,6% - 4 τρις Ευρώ. Ωστόσο, η παραγωγή των παραπάνω (υγιεινών) προϊόντων θα είναι αυτή που θα παρουσιάσει μακράν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, και περισσότερο στις εύρωστες οικονομικά χώρες. Μεγάλη έμφαση θα δοθεί, επιπλέον στην παραγωγή προϊόντων καθημερινής διατροφής με πρόσθετα βιταμινών και θρεπτικών συστατικών.
ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ
Τα έξοδα για ιατρική κάλυψη θα αυξηθούν παγκοσμίως και θα φτάσουν στα 800 Ευρώ ανά άτομο, με τις συνολικές πωλήσεις ιατροφαρμακευτικών προϊόντων να αυξάνονται στα 440 δις Ευρώ. Η παγκόσμια ζήτηση για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δε δείχνει κανένα σημάδι μείωσης στις πωλήσεις φαρμάκων, νοσοκομειακών και ιατρικών υπηρεσιών, γεγονός που αφήνει και πάλι πίσω την αύξηση του παγκόσμιου Ακαθάριστου Παγκόσμιου Προϊόντος, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι ο τομέας της υγείας δεν είναι κάτι που αξίζει κανείς να τσιγκουνεύεται. Αυτή η εικόνα όμως δεν θα κάνει ευκολότερη τη ζωή των φαρμακευτικών εταιρειών και των κυβερνητικών αρχών που, προφανώς, θα παραμείνουν στα «μαχαίρια» για τα υψηλά κόστη και τις ευθύνες. Παρ’ όλη τη διαρκή κερδοφορία, η φαρμακευτική βιομηχανία θα παραμείνει «στα σκοτάδια» με δυνατότερες πιέσεις στην τιμολόγηση. Σημαντική θα είναι η πρόοδος που θα παρουσιάσει ο τομέας της «ρομποτικής» χειρουργικής, η οποία πρόκειται να απογειωθεί το 2005, για την αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων με πληθώρα πλεονεκτημάτων για τους ασθενείς.
INFORMATION TECHNOLOGY
Η αύξηση στις πωλήσεις Η/Υ θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Η ζήτηση για ένα προϊόν, που στο κάτω - κάτω μετράει 30 χρόνια καταναλωτικής ζωής, θα οδηγηθεί σε αυτά τα ψηλά επίπεδα, τόσο από αγορές νέων χρηστών όσο και αγορές αντικατάστασης που απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό - από απλούς οδηγούς μέχρι μικρά παιδιά που απαιτούν την ύπαρξη δύο ή και τριών Η/Υ στο σπίτι τους. Οι τιμές των Laptops θα συνεχίσουν να μειώνονται για το 2005, καθώς οι παραγωγοί, κυρίως της Νότιας Κορέας, βρίσκουν οικονομικότερους τρόπους για την κατασκευή οθονών LCD. Έτσι, οι αγορές Laptops κερδίζουν έδαφος στο χώρο, μειώνοντας την αγοραστική ζήτηση των «παραδοσιακών» PCs.
MEDIA
Έχοντας παρουσιάσει μια γενική οικονομική ανάπτυξη για χρόνια, η επιρρεπής αμερικάνικη διαφημιστική αγορά, εκπροσωπώντας το 45% της παγκόσμιας αγοράς, θα κυριεύσει και πάλι στην ευρύτερη οικονομία για το 2005. Η Universal MacCan προβλέπει για το 2005, ότι οι διαφημιστικές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 6.5% σε σχέση με το 2004. Η λονδρέζικη Carat, η μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία αγοράς media, ανέβασε τα προγνωστικά της για τα διαφημιστικά έξοδα των επόμενων δύο ετών, δίνοντας για το 2005, μια πρόβλεψη αύξησης της τάξεως του 5.7%. Η Zenith Optimedia, προβλέπει ότι μετά την Αμερική, τα καλύτερα ποσοστά ανάπτυξης του κλάδου θα παρουσιάσει η Ασία. Τα νέα είναι ακόμη καλύτερα γι’ αυτό που ονομάζουμε ηλεκτρονική διαφήμιση, που η σημασία της αναμένεται να είναι καθοριστική τα επόμενα χρόνια κερδίζοντας ολοένα και περισσότερο έδαφος στο χώρο, βγάζοντας εκτός συναγωνισμού παλαιότερα μέσα όπως η τηλεόραση, τα περιοδικά και οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο, κ.λπ.
ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Σιδήρου και Ατσαλιού η κατανάλωση κατεργασμένου ατσαλιού σχεδιάζεται να αυξηθεί κατά 4.5% για το 2005. Η κατανάλωση ατσαλιού στην Κίνα θα μεγαλώσει περίπου κατά 10.4%. Ενώ, μία γενικότερη αύξηση θα παρατηρηθεί σε ότι αφορά τον συγκεκριμένο κλάδο συγκριτικά με ότι επικρατούσε μια δεκαετία πριν. Ωστόσο, σύμφωνα με το Access Economics, οι περικοπές των δαπανών των κυβερνήσεων παγκόσμια, θα ρίξουν κατακόρυφα τις τιμές και έτσι ο μόλυβδος, η πλατίνα, το ασήμι, ο χαλκός και το νικέλιο μπορεί να παρουσιάσουν μειώσεις πάνω του 20% μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, μέχρι τα μισά του 2006.
ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Η πολυαγαπημένη μικροσυσκευή που λέγεται Κινητό Τηλέφωνο θα συνεχίσει να ακολουθεί διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης και το 2005. Περίπου το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού της γης θα χρησιμοποιεί κινητό μέχρι το τέλος του 2005, ενώ μόλις το 23% θα χρησιμοποιεί τη σταθερή τηλεφωνία. Επίσης, μέσα στην νέα χρονιά αναμένεται να απογειωθεί η αγορά των 3G κινητών τηλεφώνων, όπου σύμφωνα με τη Deutsche Bank θα υπάρξουν περίπου 60 εμπορικά δίκτυα 3G διεθνώς.
ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Τα ταξίδια επανέρχονται στη «μόδα» μετά από ένα διάστημα παρακμής του κλάδου, λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων τα τελευταία χρόνια και έτσι ο τουρισμός αποκτά και πάλι δύναμη με πολύ καλές προοπτικές για το 2005, εκτός κι αν έχουμε πάλι έξαρση δυσάρεστων γεγονότων. Κατά συνέπεια, οι παγκόσμιες δαπάνες σε ξενοδοχεία και εστιατόρια θα χτυπήσουν το 1.6 τρις Ευρώ.
Καλό θα ήταν οι ξενοδόχοι να αρχίσουν να μαθαίνουν κινέζικα, καθώς μετά τις αλλαγές που επήλθαν στην κινέζικη νομοθεσία κατά το 2004, σε ότι αφορά τον τουρισμό, ελευθερώθηκε από νομοθετικές δεσμεύσεις η δυνατότητα επίσκεψης των κινέζων πολιτών σε 27 Ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, για το 2005 28.5 χιλιάδες κινέζοι αναμένεται να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, εν αντιθέσει με τους μόλις 20 χιλιάδες το 2003.
ΠΗΓΗ: THE ECONOMIST – The world in 2005