Το 2020 η χρονιά ξεκίνησε με την πανδημία του Covid και συνεχίστηκε μετέπειτα για δυο χρόνια. Με την λήξη του Covid βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την πρόκληση της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο που ξεκίνησε στις δυο αυτές χώρες. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά πριν λίγες μέρες ενεργοποιήθηκε εκ νέου η σύγκρουση μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ.
Αυτά τα γεγονότα έθεσαν και θέτουν μια τεράστια πρόκληση για την επιβίωση πολλών επιχειρήσεων και δημιούργησαν προβλήματα στα δίκτυα franchise με πολλές επιχειρήσεις να μην αντέχουν και ορισμένες από αυτές να κλείνουν.
Το franchising είναι η ατμομηχανή που υποστηρίζει εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα, αν και συγκριτικά είναι μικρή η διείσδυσή του, σε ορισμένους κλάδους ο ρόλος του είναι καθοριστικός. Αν μη τι άλλο, τα τελευταία χρόνια παρακολουθήσαμε την εντυπωσιακή ανάπτυξη στον κλάδο της εστίασης και ειδικότερα της καφεστίασης.
Αυτό επετεύχθη καθώς, ο franchisor παρέχει μεταξύ άλλων το brand, το concept, την τεχνογνωσία, το επιχειρηματικό μοντέλο, την εκπαίδευση, τα συστήματα, την εφοδιαστική αλυσίδα ενώ ο franchisee παρέχει κεφάλαια, χρόνο, δεξιότητες, εμπειρίες, εργασία και πάθος για επιτυχία. Μια άκρως αμοιβαία και επωφελή συνεργασία που για να οδηγήσει στην επιτυχία πρέπει και τα δυο μέρη να προσπαθήσουν για αυτή.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν μια πρόκληση που τίθεται από δυσμενείς τάσεις όπως αυτή του κορονοϊού, ή ένας ξαφνικός πόλεμος, οδηγεί στο κλείσιμο των καταστημάτων franchise, την ανατροπή του επιχειρηματικού μοντέλου, την μείωση του τζίρου που συνεπάγεται με την κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων; Οικονομική ζημιά και αβεβαιότητα. Οι franchisees αντιμετωπίζουν σημαντικές ζημιές, έλλειψη ρευστότητας λόγω της πτώσης των πωλήσεων, το ίδιο και οι franchisors λόγω της μείωσης των royalties και των λοιπών εσόδων που αποκομίζουν από το δίκτυο, όπως και στασιμότητα στο άνοιγμα νέων καταστημάτων.
Μία παρατεταμένη περίοδος κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε, δοκιμάζει σημαντικά αυτή τη σχέση αλληλεξάρτησης. Μια κρίση που ξεκίνησε με τα Capital Controls και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να δείχνει τα σημάδια της.
Franchisees σε περίοδο Κρίσης!
Σε αυτή την πρώτη περίοδο του ξεσπάσματος της κρίσης, οι franchisees ζητούν συμβουλευτική υποστήριξη σε ζητήματα όπως η επιβολή βάσει νόμου κλεισίματος των επιχειρήσεων, η εφαρμογή νέων κανονισμών υγιεινής και καθαριότητας και η αξιοποίηση των ειδικών προγραμμάτων υποστήριξης των επιχειρήσεων. Ζητούν επίσης καθοδήγηση (manuals ή συμβούλους franchise) όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους προς τους εργαζόμενους, λύσεις για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους, ενώ εξετάζουν μαζί με τον franchisor το ενδεχόμενο διακοπής ή αναβολής της πληρωμής των royalties καθώς και ρυθμίσεων σχέσεων με προμηθευτές.
Franchisors σε περίοδο Κρίσης!
Αντίστοιχα, πολλοί franchisors, ανάλογα με το επίπεδο της κεφαλαιοποίησής τους, αντιμετωπίζουν οικονομικές προκλήσεις, λόγω της μείωσης των royalties και των προμηθειών που λαμβάνουν, των επισφαλειών, της πτώσης των πωλήσεων νέων franchise κ.λπ. Αναζητούν λοιπόν λύσεις ρευστότητας για να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα, το μηχανισμό και τα συστήματα υποστήριξης του δικτύου, που τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, αποδεικνύονται κρίσιμης σημασίας για ολόκληρο το σύστημα franchise. Το πόσο κρίσιμα θα αποδειχθούν τα παραπάνω, σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης αλλά και από το πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για να «επανέλθουμε» σε μια φάση «νέας» κανονικότητας. Αρκετά δίκτυα στην Ελλάδα προσπαθούν να διαχειριστούν την κρίση ως μία απλή κρίση πτώσης πωλήσεων και ρευστότητας. εκτιμούν ότι μετά από μία περίοδο η κατάσταση θα επανέλθει στα ίδια επίπεδα, άρα η βέλτιστη στρατηγική διαχείριση του δικτύου είναι αυτή των σταδιακών ρυθμίσεων, της επιλεκτικής, αποσπασματικής τακτοποίησης εκκρεμοτήτων μέσω της μετατόπισής τους κ.λπ. Πρακτικές που είχαν δοκιμαστεί με μικρότερη, ή μεγαλύτερη(;) επιτυχία την περίοδο 2010-2012 και 2020-2021.
Η διάρκεια μιας κρίσης είναι απρόβλεπτη και οι επιπτώσεις της, σίγουρα μεγάλες. Ένα είναι βέβαιο. Είτε, μετά την όξυνση της οικονομικής κρίσης, βιώσουμε μία καθυστερημένη ανάκαμψη είτε μία παρατεταμένη συρρίκνωση, οδηγούμαστε σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον, μία νέα αγορά, ένα νέο ανταγωνιστικό πεδίο, με διαφορετικούς καταναλωτές και καταναλωτικά πρότυπα.
Ένας franchisor, αυτή ακριβώς τη στιγμή θα αποδείξει πόσο καλός και αποτελεσματικός είναι. Περίοδοι σαν και αυτή που διανύουμε μπορεί να αποτελέσουν τον λόγο για τον οποίο πολλοί επενδυτές αποφασίζουν να γίνουν franchisees και να ενταχθούν σε κάποιο δίκτυο.
Ένας franchisor για να ξεπεράσει αυτή την “φουρτούνα” θα πρέπει να κουμαντάρει το καράβι του με ένα σωστό σχέδιο λειτουργίας και ανάπτυξης δικτύου του και έτσι να χτίσει ένα πιο στέρεο μέλλον. Επίσης, θα πρέπει να σταθεί με συνέπεια δίπλα στους franchisees του.
Επίσης, επιβάλλεται να παρακολουθεί συστηματικά τους δείκτες απόδοσης των franchisees, με έμφαση στους δείκτες ρευστότητας. Θα πρέπει να έχει ένα συγκροτημένο πρόγραμμα διαχείρισης της κρίσης, συνολικά για το δίκτυο αλλά και ταυτόχρονα να εξειδικεύεται σε κάθε μονάδα του δικτύου, η οποία μπορεί να παραμείνει βιώσιμη και να καλύπτει το σύνολο των επιχειρησιακών λειτουργιών και σε επίπεδο δικτύου και σε επίπεδο καταστημάτων.
Να σχεδιάσει την επόμενη ημέρα!
Με την συνεχής επικοινωνία και την συνεργασία ανάμεσα σε franchisor - franchisee η επόμενη μέρα θα είναι καλύτερη για όλο το δίκτυο. Σε αυτή τη φάση μετάβασης είναι απαραίτητο οι franchisors να κατανοήσουν ότι τώρα απαιτούνται ακόμα περισσότερες προσπάθειες για την υποστήριξη του δικτύου. H επιτυχία, η μελλοντική ανάπτυξη κάθε συστήματος franchise θα κριθεί από το πώς οι franchisors θα διαχειριστούν τη σημερινή περίοδο της κρίσης, της μετάβασης αλλά και του μετασχηματισμού. Η ποιότητα της σχέσης μεταξύ franchisor και franchisee στο δίκτυο, η καλή τους συνεργασία, μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό παράγοντα υπέρβασης της κρίσης και ανάδειξης του δικτύου σε ηγετική δύναμη στην κατηγορία του την επόμενη μέρα.